Diş kırılması yaşayan insanların çoğu, ağzının içinde çözünmeyen sert bir cisim fark ettiğinde ya da bir parça fırladığında durumun farkında varır. Beklenmedik anlarda meydana gelebilen bu durum, yüze alınan bir darbe, sert bir cismin ısırılması gibi sebeplere dayanır. Özellikle, çürümenin baş gösterdiği dişlerde sıklıkla yaşanır. Çatalı kontrolsüz bir şekilde ısırmak, çatalı ısırmak ya da spor çarpmaları gibi.
Diş kırılması, vücudun en sert ve sağlam dokusu olan ve dişleri örten mine (enamel) tabakanın güçsüzleşmesinin sonuçlarından biridir. Çürükler güçsüzleştirebildiği gibi katılımsal ve yapısal bozukluklarda mevcut olabilir. Geceleri dişlerini sıkan (Bruksist) hastalarda ya da yaşlandıkça diş dokularının sağlamlığını yitirmesiyle rastlanır.
Diş Kırılması Çeşitleri
Diş kırılması, genellikle dişin bir kısmının tamamen kırılıp ayrılması şeklinde yaşanabiliyor olsa da farklı diş kırıkları vardır. Her biri için farklı tedavi süreçlerinin izlenmesi gerekir. Bunlar şöyle sıralanabilir:
- Yüzey çatlakları: Bu tür kırılmalar genelde dişin dış kaplamasında bulunan ultra küçük çatlaklardır. Mikroskobik yapıdadır.. Özellikle mor ışık yansımalarında ağız içinde bir hat şeklinde görülebilir. Genel olarak ağrıya ve sızıya sebep olmazlar ve acil tıbbi müdahale gerektirmeyebilirler. Takip ve rutin kontrollerle gerektiğinde müdahale edilerek çözülürler.
- Dişetine uzanan kırıklar: Dişetine doğru uzanan fakat tam olarak dişetine ulaşmayan dikey yani vertikal diş kırıklarıdır. Çatlağın dişetine uzanmadığı durumlarda diş kurtarılabilir. Fakat dişetine kadar ulaşmışsa dişin çekilmesi gerekebilir.
- Kırık uç: Dişin sinir, bağ dokusu ve kan damarlarının olduğu yumuşak bölgesine etki etmeyen kırıklardır. Fazla ağrıya sebep olmazlar. Kısa süreli diş hassasiyetleri görülebilir.
- Yarık diş: Dişeti çizgisinin altına doğru ilerleyen kırık çeşididir. İleri safhalarda diş iki bölüme ayrılmaya kadar gidebilir.
- Dikey kök kırığı: Bu tarz kırık dişeti çizgisinin altında, görünmeyen bir noktada başlar. Diş enfekte olmadıkça genelde semptomlar fark edilmeyebilir. Detaylı röntgenler ile anlaşılabilir.
Belirtileri ve Nedenleri
Dişte meydana gelen kırık ve çatlakların tamamı semptom üretmeyebilir. Genellikle asemptomatik olarak seyreder. Ürettiğindeyse yaygın olarak, çiğneme ya da ısırma esnasında ağrı, sıcağa ve soğuğa karşı aşırı duyarlılık, aniden gelen kısa süreli ağrılar ve kırığın meydana geldiği dişin etrafında dişeti şişmesi belirtileri görülür.
Bu semptomların biri ya da birkaçından şikayetçi iseniz muhtemelen dişinizi fazla sıkmak, dişin bütünlüğünü bozacak dolgular, sert yiyecekleri ısırmak ve çiğnemek, yüzünüze aldığınız bir darbe ya da çok sıcak ve çok soğuk yiyecekleri art arda çiğnemeye çalışmak gibi nedenlere bağlı olarak kırık ya da çatlak dişiniz olabilir.
Eskiden olsa, kırık ya da çatlak diş için endişelenmekte haklı olabilirdiniz. Ama artık diş kırılması tedavisi ve tedavileri daha geliştiği için bir an önce hekiminize giderek gerekli tedaviyi planlayabilirseniz. Bu problem için pek çok yöntem geliştirilmiş durumda.
Diş Kırılması Tedavisi Nasıl Yapılır?
Daha önce de belirtmiş olduğumuz gibi, farklı kırıklar için farklı tedavi yöntemleri mevcuttur. Genellikle;
- Estetik Dolgu, Bonding, Kompozit Lamina
- Kuron (Zirkonyum, Tam Seramik)
- Laminate veneer (Yaprak porselen)
- Kanal tedavisi
uygulamalarıyla tedavi edilebilir.
Dolgu ya da Bonding Tedavisi
Diş minesinin küçük bir kısmında kırık ya da çatlak oluşmuşsa hasar dolguyla onarılabilir. Ön dişlerde meydana gelen kırıklardaysa genelde bonding uygulaması tercih edilir. Bonding uygulaması hakkında daha ayrıntılı bilgi için daha önce yayınlamış olduğumuz yazımızı okuyabilirsiniz.
Kuron
Dişte meydana gelen kırılma sonucu büyük bir parça kopmuşsa ya da çürüme ileri seviyedeyse dişin bir kısmının yontularak üzerine kaplama geçirilmesi işlemi gerçekleştirilebilir. Kuronlar metal, zirkonyum, porselen ya da tam seramik şeklinde yapılabilir. Her birinin farkı avantajları mevcuttur.
Yaprak Porselen (Laminate Veneer)
Ön dişlerde meydana gelen kırılma ya da çatlaklarda kaplama yöntemi kullanılabilir. Doğal bir görünüme sahip olduğu için en sık tercih edilen yöntem laminate veneer yöntemidir. Güçlendirilmiş cam seramikler ile hem estetik hem fonsiyonda başarı sağlar. Süreç içinde renklenme problemi olmaz. Özel geliştirilmiş adezivler ile dişe sıkı şekilde yapışır.
Kanal Tedavisi
Bazı durumlarda diş kırılması sonrasında dişte enfeksiyon oluşabilir. Yukarıda bahsettiğimiz tedavilere başlanmadan önce enfekte olan kısmın temizlenmesi için kanal tedavisi uygulanması gerekir. Kırık hattı eğer dişin sinirine kadar ulaşmış ise, kanal tedavisi kaçınılmazdır. Daha sonradan estetik ve fonksiyonel uygulamalara geçilebilir.
