Ağız kuruluğu, tıp literatüründe kserostomi olarak bilinen ve ağız içerisinde yeterli seviyede tükürüğün bulunmaması durumu, hastalığıdır. Ağız içerisinde belirli miktarda tükürük bulunması gerekir. Ağzı nemli tutmak hem temizlemek hem de yiyecekleri sindirmek için gereklidir. Aynı zamanda tükürüğün çürük önleyici ektisi de vardır.
Ağız kuruluğu ve yetersiz tükürük durumunda, ağız içerisinde zararlı bakteriler, virüsler türeyerek enfeksiyona sebep olabilir. Kserostomi hastalığı, çoğu kişi tarafından önemsizmiş gibi görünse de pek çok hastalığın işaretçisi olabilir. Bu yüzden erken teşhis ve tedavisi önemlidir.
Ağız Kuruluğu Neden Olur?
Ağız kuruluğu birçok sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilir. En çok rastlanan nedenler arasında şunlar vardır:
- Depresyon, anksiyete, ağrı kesici, alerji, obezite, akne, epilepsi, hipertansiyon, psikotik bozukluklar, astım gibi hastalıkların tedavisinde kullanılan kullanılan ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilir.
- Diyabet, sjögren, anemi, artrit, Parkinson, kabakulak, Alzheimer gibi hastalıkların yan etkisi olarak gözlemlenebilir.
- Tükürük bezi taşları neden olabilir.
- Tükürük bezlerinde meydana gelen bir hasar sebebiyle tükürük miktarında azalma olabilir. Örneğin, kemoterapi tedavisi buna sebep olabilir.
- Bir yaralanma ya da cerrahi operasyon sonucunda, baş veya boyun bölgesinde meydana gelen sinir hasarı kaynaklı olabilir.
- Ateş, aşırı terleme, kusma, ishal, yanık gibi dehidrasyona neden olan durumlara bağlı olarak gelişebilir.
- Sigara vb. tütün ürünlerinin kullanımı da ağız kuruluğuna sebep olabilir.
Ağız Kuruluğunun Belirtileri
Yaygın belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Ağızda yapışkan ve kuru bir his
- Sık sık susama
- Ağızda meydana gelen yaralar, dudaklarda kırıklar
- Boğazda hissedilen kuruluk
- Ağızda ve dilde karıncalanma hissi
- Kuru, kırmızı bir dil
- Konuşma, tatma, çiğneme ve yutma sorunları
- Ses kısılması, burun kuruluğu, boğaz ağrısı
- Ağız kokusu
Bu belirtilerin bir kısmı söz konusuysa kserostomi şüphesi oldukça yüksektir. Yukarıda bahsettiğimiz ilaç kullanımı ya da rahatsızlıklar yoksa bir diş hekimine başvurulmalı ve muayene sonrasında ağız kuruluğu tedavisi hakkında bilgi alınmalıdır.
Ağız Kuruluğu Tedavisi Nasıl Olur?
Tedavi yönteminin belirlenebilmesi için nedenlerin bilinmesi gerekir. Eğer ilaçların yan etkisi olarak ağız kuruluğu meydana gelmişse bu ilaçları yazan doktordan ilaçları değiştirmesi istenebilir. Bunun dışında diş hekimi ağzı nemlendirmek için bazı ürünleri önerebilir. Reçeteli gargaralar ya da tükürük üretimini arttırmaya yarayan ilaçlar arasından hangisinin tedavi için uygun olacağını diş hekimi belirleyecektir.
Diş hekiminin teşhis ve tedavisi dışında uygulanabilecek bazı adımlar da vardır. Bunlar genel olarak önlem amaçlıdır ve tıbbi müdahalenin yerine geçmezler.
- Dişleri yumuşatan limon gibi asidiklerden kaçınılmalıdır.
- Ağzı nemli tutmak için bol bol su içilmelidir.
- Dişler, florür içeren diş macunları ile fırçalanmalıdır. Durulama amacıyla da florür içeren gargaralar tercih edilmelidir.
- Mümkün olduğunca burundan nefes alınmalıdır.
- Özellikle yatak odasının havasını nemlendirmek için nemlendirici aparatlar kullanılmalıdır.
- Yapay tükürük ikamesi kullanılmalıdır.
- Düzenli diş hekimi kontrollerine gidilmeli, ağız ve diş bakımı aksatılmamalıdır.
